jul222021

Vers van de teler: nieuwe oogst uien uit Nederland

Ui van eigen bodem… de Limburgse uien laat in verband met het natte weer nog even op zich wachten.

Uien zorgen letterlijk voor een lach en een traan. Immens populair blijven uien in de Nederlandse keuken, vooral naast de aardappelen. Boordevol vitaminen en mineralen en dus een belangrijke rol in de keuken en je stofwisseling. De ui behoort net als prei, knoflook en bieslook tot het geslacht Allium, ofwel de uienfamilie. Sla eens een kookboek open of zet een kookprogramma op televisie aan. Hoe vaak dat niet begint met: ‘Pel en snipper een ui’. Er zijn ook zoete witte uien, pittige rode, kleine zilveruitjes voor de inmaak, lente-uitjes en sjalotten. Je kunt uien het beste op een koele plek bewaren.

   

Teelt en oogst
De ui werd 3000 jaar voor Christus al gekweekt in Azië en China en later in India. Het waren de Romeinen die de ui in Europa introduceerden.

Er zijn verschillende soorten uien. Naast de gewone (gele) ui, heb je zoete witte uien, pittige rode of Italiaanse uien, kleine zilveruitjes voor de inmaak, lente-uitjes, bosuitjes en sjalotten.

In het vroege voorjaar starten de uientelers met het voorbereiden van hun akkers met behulp van moderne machines. Het zaaien geschiedt volledig mechanisch om het zaad snel en precies in de bodem te krijgen. De teler legt zo de basis voor een goede en betrouwbare ui van hoge kwaliteit. Het gunstige klimaat en de vruchtbare bodem, die vrij van stenen is, zorgen er voor dat de Nederlandse ui zijn kenmerkende, pittige smaak en aroma ontwikkelt. De compactheid en uniformiteit zijn andere belangrijke kenmerken van de Nederlandse ui. In Nederland telen circa 4.000 boeren met de grootst mogelijke zorg de beste uienrassen.

De uienteler zaait het zaad in het voorjaar om na ongeveer een half jaar uien te oogsten voor consumptie. Deze teeltwijze is althans de meest toegepaste. Men noemt de zo verkregen bollen zaaiuien. Ook bij de andere teeltwijzen wordt van zaaien uitgegaan en om verwarring te voorkomen worden ze ook wel zomeruien genoemd.

Zaad dat in augustus wordt gezaaid, levert de zogeheten winteruien op: de kleine uienplantjes overwinteren met enige bescherming in de grond en geven een vroege oogst.  Voor plantuien wordt het eerste jaar gezaaid. De vroegtijdig geoogste kleine bollen, eerstejaars plantuien, bewaart men op specifieke temperaturen tot het volgend voorjaar. Ze worden dan vroeg uitgeplant (zijn weinig gevoelig voor vorst). Dat tweede jaar leveren ze pas consumptie-uien op: de tweedejaars plantuien die vanaf eind juni (winteruien twee weken eerder) geoogst worden. De teelt is in ons land pas in de jaren vijftig opgekomen. Deze teelt-intensieve methode wordt gebruikt omdat de tweedejaars plantuien eerder geoogst kunnen worden dan de zaaiuien.

Gezondheid
Uien bevatten veel mineralen (kalium, fosfor, ijzer en calcium) en vitamine B en C. Bovendien versterken ze de botten en gewrichten waardoor je minder risico loopt op reuma. Ze dringen het risico op hart- en vaatziekten terug en maken de luchtwegen vrij bij een verkoudheid. Wist je trouwens dat de ui op nummer 1 staat als meest gegeten groente!

Bewaren
Op een koele plaats buiten de koelkast is ui 2 maanden houdbaar.

Kookinspiratie:
De gewone (gele) ui smaakt lichtscherp. Ui wordt vaak gebruikt als smaakmaker. Ui wordt gebruikt als ingrediënt in soepen, stoofschotels, buitenlandse specialiteiten, op hamburgers en in brochettes op de barbecue. Maar ui kan ook prima de hoofdrol spelen. In een heerlijke uiensoep of hachee bijvoorbeeld. De mogelijkheden zijn eindeloos!